EL HİJYENİ POLİTİKAMIZ
Yöneticiler Ve Sağlık Çalışanların El Hijyeniyle İlgili Temel Sorumlulukları:
Yöneticiler;
Yöneticilerin el hijyeni stratejilerini ve hasta güvenlik kültürünü teşvik eden koşullar oluşturmak,
Sağlık çalışanlarının el yıkama için güvenli ve sürekli su kullanabilecekleri lavabolara erişimleri sağlanmak,
Sağlık çalışanları için hasta bakımı verdikleri ortamda kolayca erişebilecekleri alkol bazlı el hijyen ürünleri sağlanmak,
El hijyenine uyum kurumsal bir öncelik haline getirmek ve el hijyeniyle birlikte enfeksiyonu önlemeye ve kontrol altına almaya yönelik diğer aktivitelerde gerekli liderlik, finansal ve yönetsel destek sağlanmak,
El hijyeni uygulamalarına uyumu artmak için multidisipliner ve çok boyutlu programlar geliştirilmek.
Sağlık bakımı ortamında su kaynağının drenajdan ve kanalizasyondan fiziksel olarak ayrılmış olmasını sağlanmak ve sistemi rutin olarak kontrol ettirmek,
Alkol bazlı el hijyen ürünlerinin ulusal güvenlik talimatlarına ve ulusal/uluslararası düzenlemelere uygun olmasını sağlamak,
Sağlık hizmeti ilişkili enfeksiyonların kontrolünün sağlanması ve oranlarının azaltılmasında en etkili ve en ucuz yöntemin el yıkama olduğunu sürekli hatırlatmak,
Sağlık hizmetiyle ilişkili enfeksiyonların önlenmesi amacıyla sağlık personeline, hasta/hasta refakatçilerine ve ziyaretçilerine el hijyeni sağlamakla yükümlü olduklarını anlatmak,
El hijyeninin; El yıkama, antiseptik el yıkama, alkollü el antiseptiği ile el ovalama ve cerrahi el antisepsisi dahil tüm uygulamaları kapsadığını belirtmek,
Sağlık hizmeti ilişkili enfeksiyonların yönetiminde, kontrolünde ve bu politikanın uygulanmasının yöneticilerin sorumlulukları arasında olduğunun bilinmesi sağlanmak,
Tüm çalışanlarımızın sağlık hizmeti sunumu sırasında ve sonrasında “El Hijyeni Talimatı”na uygun el hijyeni sağlamanın başlıca görevleri arasında olduğunu bilmelerini sağlamak,
Sağlık personeline, diğer çalışanlara, hasta/hasta refakatçilerine ve ziyaretçilere el hijyenine yönelik standart uygulamaları belirlemek,
El hijyenine uyumun artırılmasına yönelik kurumsal ve fiziksel ortama için planlamalar yapmak ve yaklaşımlar benimsemek,
El hijyenine uyum standartlarını iyileştirmek ve sürdürmek,
El hijyenine uyumun artırılması amacıyla anlaşılır ve hedef kitleye uygun dikkat çekici mesajlar vermek ve örnek teşkil eden rol modelleri ön plana çıkarmak,
El hijyenine uyumun yüksek olması için; El hijyeninin kurumsal bir öncelik olarak benimsenmesi ve el hijyenini geliştirmeye yönelik faaliyetlerin süreklilik kazanmasını sağlamak,
Multidisipliner ekip ile sağlık personellerinin el hijyeni uyumunu takip etmek,
El hijyenine uyumu olumsuz etkileyen faktörlerin saptanması, el hijyenine uyumun artırılması sürecindeki etkin stratejilerin geliştirilmesini sağlamak,
El hijyeni sürekliliği için eğitimler planlamak ve uygulamak,
El hijyenine uyum analizleri yapılmalı tespit edilen eksikliklere yönelik iyileştirme faaliyetleri başlatmak,
El hijyeni uyumunu takip eden ekibin çalışmalarını denetlemek ve uyum oranlarının geri bildirimini sağlamak.
Sağlık Çalışanları;
Hastaya ve işleme uygun yöntemi belirleyerek el hijyenini sağlamak,
El hijyeni ile ilgili hastanenin oluşturduğu talimatlara göre hareket etmek,
Verilen eğitimlere katılım sağlamak,
Sahada tespit ettikleri malzeme ve ekipman eksikliklerini yönetime iletmek
Kurumsal Planlamaların Yapılması
El hijyenine uyumun geliştirilmesine yönelik kurumsal ve fiziksel ortama yönelik planlamalar yapılması ve yaklaşımların benimsenmesi önem taşımaktadır.
Kurumda kolay ulaşılabilen lavaboların olması ve el hijyeni ürünlerinin (eldiven, alkolü el antiseptikleri) bulundurulması yönünde düzenlemeler yapılmalıdır.
Multidisipliner yaklaşımla el hijyenine yönelik politika ve prosedürler oluşturulmalıdır.
Çalışan ve yöneticiler arasında kaynakların etkin kullanımına, kuramsal güvenlik kültürünün oluşturulmasına, enfeksiyonların önlenmesine ve el hijyenine uyumu olumsuz etkileyen engellerin ortadan kaldırılmasına yönelik iş birliğinin yapılması ve yöneticilerin rol-model olması gerekmektedir
El hijyenine uyumu artırmaya yönelik geliştirilecek projelerde grup dinamikleri ve kurumsal işleyişle ilgili değişiklikler ve/veya yenilikler yapmak gerekebilmektedir. El hijyenine uyumun yüksek olması için el hijyeninin kurumsal bir öncelik olarak benimsenmesi ve el hijyenini geliştirmeye yönelik faaliyetlerin süreklilik kazanması esastır.
Uyumun artırılabilmesi için çalışma alanında yeterli sayıda lavabonun bulunması, sabunluk kullanımı, alkol bazlı ajanların temin edilmesi, sıvı sabun, losyon ve tek kullanımlık havluların kolay ulaşılabilir şekilde yerleştirilmesi, en uygun el yıkama ajanın seçilmesi, gerektiğinde el hijyeni ajanının değiştirilmesi ve el bakımının (nemlendirici solüsyon temini gibi) desteklenmesi önemlidir.
Sürekli İyileştirme Stratejisi:
El hijyenine uyumun geliştirilmesine yönelik etkin stratejilerin belirlenmesi ve uygulanması çok önemlidir. Hastanemizce kullanılan stratejiler;
Eğitim Ve Öğretim: El hijyeni endikasyonları konusunda eğitimler verilerek el yıkama endikasyonlarına ilişkin karmaşıklığı ortadan kaldırılması ve duyarlılık düzeyinin arttırılması amaçlanır. Yılda en az bir kez çalışanlara el hijyeni ile ilgili eğitim verilmektedir. Eğitimler meslek gruplarına göre düzenlenmekte ve aşağıdaki konu başlıklarını içermektedir.
El hijyeninin önemi
El Hijyeni endikasyonları
El Hijyeni sağlama yöntemleri
Eldiven kullanımı ile ilgili kurallar
El antiseptikleri ile ilgili genel bilgiler
Alkol bazlı el antiseptikleri ile ilgili alınması gereken güvenlik önlemleri konularını kapsamaktadır.
Sağlık hizmeti sunulan her alanda alkol bazlı el antiseptikleri bulunmaktadır.
Denetleme Ve Geri Bildirim:
Sahada yapılan denetlemeler ve geri bildirimler sonucunda tespit edilen uygunsuzluklara yönelik alınan önlemler el hijyeninin sürekliliğinin sağlanması için önemlidir.
Performans Ölçümü; El hijyeni uyumunun değerlendirilmesi ile ilgili çalışanlar 3 ayda bir El hijyeni gözlem formu ile haberli olarak gözlenmektedir. Enfeksiyon Kontrol Komitesi (EKK) denetiminde tüm birim sorumluları ve gerektiğinde görevlendirilen çalışanlar sorumludur. Gözlem sonuçları Enfeksiyon Kontrol Komitesi Ekibi tarafından analiz edilerek oranlar tüm birimlere duyurulur. El hijyeni uyumu düşük olan birimlere eğitim verilmekte ve uyumu arttırmak için ilgili birimlerin katılımı sağlanarak uyum çalışmaları yapılmaktadır. Uygulanan müdahalelerinin kısa ve uzun vadeli etkileri değerlendirilmekte, sürekli iyileştirme sağlanması için gerekli çalışmalar yapılmaktadır.
Bölümlerde kullanılan el antiseptik solüsyonların ayda bir takipleri yapılmakta ve yeterli kullanılmadığı tespit edildiğinde Düzeltici önleyici faaliyet (DÖF) başlatılmaktadır.
Anket uygulama: Çalışanların el hijyeni bilinci ve uygulama düzeyi "El hijyeni inanç ölçeği" ulusal ve uluslararası geçerliliği olan ölçek ile yılda bir ölçülür. Ölçümler sonucuna göre iyileştirmeye yönelik gerekli faaliyetler yapılmaktadır.
Hatırlatıcıların Kullanılması:
Rutin izlemler, el hijyeni uyumuna dair geri bildirim yapılması ve iş yerinde el yıkama davranışını hatırlatan görsel ve sesli sistemlerin (hatırlatıcı) kullanılması el hijyeni oranlarını geliştirmede oldukça etkilidir. Hatırlatıcı sistemlere örnek olarak posterler, e-posta mesajları, sesli mesajlar gösterilebilir. El hijyeni uygulamasını kolay ve uygun hale getirmek, idari yaptırımlar, ödüller, bireysel ve kurumsal düzeyde aktif katılımı sağlamak, kurumsal güven ortamı sağlamak, bireysel ve kurumsal yetkinliği güçlendirmek, personel yetersizliğini ve yoğun iş yükünü önlemek el hijyenine uyumu artırmaktadır.
Çalışanlara HBYS üzerinden el hijyenini hatırlatan uyarıcı mesajlar gönderilmektedir.
El Hijyeni Hedefimiz
Hastane enfeksiyonlarının önlenmesinde el yıkamanın önemi bilinmesine karşın, sağlık çalışanlarında el hijyeni uyumunun düşük olduğu bilinmektedir. El hijyeni kurallarına uyumsuzluğun nedenleri arasında kişi ve sağlık kurumlarıyla ilgili birçok faktör rol oynamaktadır. El hijyeni uyumunun geliştirmeye yönelik bireysel, kurumsal ve topluma yönelik planlamalar yapılması ve etkin stratejilerin benimsenmesi önem taşımaktadır. Periyodik eğitimlerin verilmesi, el hijyeni uygulamasının kolay ve uygun hale getirilmesi için fiziksel şartların oluşturulması, gözlem ve geri bildirimlerin yapılması, motivasyon, idari yaptırım ve ödüllendirme sistemi, bireysel ve kurumsal düzeyde aktif katılım ve iş birliğinin desteklenmesi, personel yetersizliğinin giderilmesi ve yoğun iş yükünün azaltılması el hijyenine uyumu olumlu yönde etkileyen girişimlerdir. Hedef hastanede çalışan tüm personelin el yıkama prosedürüne uygun olarak el hijyenini sağlamasıdır (Hastane el hijyeni uyumuna yönelik hedef değer %85’dir.).
Hastanemiz El Hijyeni Koordinatörümüz belirlenmiştir.
El hijyeni Ekibi: El Hijyeni Koordinatörü ve EKK Ekip üyelerinden oluşmaktadır. El hijyeni ile ilgili çalışmalar, gözlemler ve uygulamalardan sorumludurlar.
El Hijyeninin Önemi
El temizliği bireysel hijyenin ilk adımıdır. El yıkama, günlük yaşantı içinde her şeyden önce kişinin kendi sağlığı için önemliyken, çalışma ortamında, diğer kişilerin sağlığı için de önem kazanmaktadır. Başta sağlık sektörü olmak üzere birçok iş kolunda, çalışanların el yıkamasındaki aksaklıklar, toplumu tehdit eden ciddi sorunlara yol açabilmektedir. Hastanede yatan hastaların hastane enfeksiyon riskleri yüksektir. Enfeksiyon oluşumunun önlenmesinde en kolay ve etkin yollardan biri, tüm sağlık çalışanları, hasta ve ziyaretçileri tarafından el hijyeni kurallarına uyulmasıdır. Hastane infeksiyonları (nozokomiyal infeksiyonlar) hastanede yatış süresini, morbidite ve mortaliteyi ve tedavi maliyetlerini artıran en önemli nedenlerden birisidir. Özellikle sağlık personelinin elleri, mikroorganizmaların hastadan hastaya yayılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Bu nedenle yetersiz el hijyeni, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde halen yaygın olarak görülen hastane enfeksiyonlarına neden olan başlıca etmenler arasında yer almaktadır.
EL YIKAMA ENDİKASYONLARI
El Hijyeninde 5 Endikasyon Kuralı
Aseptik işlemlerden önce
Hasta ile temas öncesinde
Hasta ile temas sonrasında
Vücut sıvıları ile temas sonrasında
Hasta çevresindeki yüzeylerle temas sonrasında el hijyeni sağlanmalıdır.
Eller Hastane Ortamında Sıvı Sabun ve Su ile Aşağıda Belirtilen Durumlarda Yıkanmalıdır
Gözle görülür kir varlığında
Kan veya diğer vücut sıvıları ile kirlendi ise
Spor yapan bakterilerle ispatlı veya düşünülen enfeksiyon varlığında
Hasta ile her temas öncesinde ve sonrasında
Hasta bakımında kullanılan aletlere temas öncesinde ve sonrasında
İnvaziv işlemler öncesinde ve sonrasında
Eldiven giyme öncesinde ve sonrasında
Hasta çevresi ile temas öncesinde ve sonrasında
Vücut sıvı ve sekresyonları ile bütünlüğü bozulmuş cilt ile veya mukoz membranlarla temas sonrasında
Hasta ile temasta önce kontamine bir alana temas edilmesi gerekti ise, bundan sonra temiz alana yapılacak temas öncesinde
El antiseptiği ile her beş ovalama işlemi sonrasında bir kez eller yıkanmalıdır veya el antiseptiği içerisindeki yumuşatıcı maddenin ellerde birikme hissine sebep olduğu aşamada eller yıkanmalıdır
Tuvalete sonrası ellerin su ve sabunla yıkanması gereklidir
El Yıkama İşlemi Aşağıdaki Aşamalar İzlenerek Gerçekleştirilmelidir
Hastane ortamında musluklar kollu, dirsekten açılabilir özellikte veya sensörlü olmalıdır.
Eller önce su ile ıslatılmalıdır
3-5 ml sıvı sabun, sabun dağıtıcısından alındıktan sonra, avuç içleri, her iki elin yüzeyi, parmak araları ve başparmak sabun ve suyla iyice ovulmalı, takiben her iki elin parmak uçları, diğer avucun içerisinde ovularak kaba kirlerinden arındırılmalıdır. Bu işlem 30-60 saniye süre ile yapılmalıdır.
Akan su altında eller iyice durulanmalıdır
Temiz ellerle musluk ellenmemelidir
Tek kullanımlık kâğıt havlu ile eller kurulanmalıdır, kullanılan kâğıt havlu kurulama sonrası musluğu kapatmak için kullanılmalıdır.
Sıvı sabun dağıtıcılarında sabun azaldığında, dağıtıcıda kalan az miktarda sabun boşaltılmalı, kap iyice yıkanmalı ve tam olarak kuruması beklendikten sonra tekrar sıvı sabun ile doldurulmalıdır
EL ANTİSEPSİSİ ENDİKASYONLARI
Hasta ile her temas öncesinde ve sonrasında
Hasta bakımında kullanılan aletlere temas öncesinde ve sonrasında
İnvaziv işlemler öncesinde ve sonrasında
Eldiven giyme öncesinde ve sonrasında
Hasta çevresi ile temas öncesinde ve sonrasında
Hasta ile temasta önce hastanın kirli alanına temas edilmesi gerekti ise, bundan sonra temiz alana yapılacak temas öncesinde
El Antisepsisi Aşağıdaki Aşamalar İzlenerek Gerçekleştirilmelidir
Alkol bazlı el antiseptikleri bu amaçla kullanımı en rahat olan solüsyonlardır
Uygun dağıtıcı sistemi olan üründen avuç içerisine 3-5 ml antiseptik solüsyon alındıktan sonra avuç içleri, her iki elin yüzeyi, parmak araları ve başparmak solüsyon ile iyice ovulmalı, takiben her iki elin parmak uçları, diğer avucun içerisinde en az 15-20 saniye süre ile ovularak alkol bazlı solüsyonun kendiliğinden kuruması beklenmelidir
Bu işlem sonrasında kurulama amaçlı kağıt havlu kullanılmamalıdır
El antiseptikleri ile sağlanan el hijyeninden sonra su ve sıvı sabunla el yıkanması gerekli değildir.
Alkol Bazlı El Antıseptıkleri Güvenlik Önlemleri
Alkol en önemli antiseptik ajan olmasına rağmen deride kuruluk ve irritasyona yol açabilir. Etanol, isoproponol ve n-proponal’a göre daha az irrtitasyona neden olur.Bu yan etkilerden korunmak için %1-3 gliserol gibi nemlendiriciler ilave edilebilir.Alkol bazlı el antiseptikleri kolayca yanalabilir. Bu nedenle saklama ve kullanma esnasında dikkatli olmak gerekir. Antiseptik ajanlar +5 derecelik ile +16 derecelik sıcaklık aralığında iyi havalandırılmış ve orijinal ambalajlarında saklanmalıdır. Son kullanma tarihi geçen ürünler kullanılmamalı. Yanlışlıkla dökülmesi durumunda yangın ve patlamaya karşı tedbirler alınmalı.
Eldiven giymeden önce uygulanan alkol bazlı el antiseptiğinin tam olarak kurumuş olmasına dikkat edilmeli!
Tam kuruma sağlanana kadar eller ovalanmaya devam edilmeli
Uçucu ve yanıcı olduğu unutulmamalı
Göze temas ettirilmemelidir
Temas anında bol su ile yıkanmalıdır
Cerrahi El Hijyeni
Cerrahi işlemler öncesinde el hijyeni antimikrobiyal özellikli sabun kullanılarak yapılabileceği gibi, alkol bazlı el antiseptikleri kullanılarak da yapılabilir.
Cerrahi el hijyeni ameliyathanede ameliyat olacak vaka odasına steril olarak girecek herkes tarafından yapılması gereken işlemdir.
Bütün takılar (yüzük, saat vs) çıkartılmalıdır
Eller ve ön kol antimikrobiyal etkili sabun kullanılarak 3-5 dakika süresince ovalanarak sabunlanır
Günün ilk ameliyatı öncesinde tırnak diplerinin yumuşak bir fırça ile ovulması gereklidir, ellerin ve kolların fırçalanmasına gerek yoktur
Eller ve ön kol durulandıktan sonra dirseğin üzerinde tutularak steril havlu ile kurulanır Günün ilk ameliyatı sonrasında ellerde gözle görülür kirlenmenin olmadığı durumlarda cerrahi el hijyeni amacı ile alkol bazlı el antiseptikleri kullanılabilir
Alkol bazlı el antiseptiklerinin kullanıldığı durumlarda ellerin ve dirseklere kadar ön kolun, alkol bazlı solüsyon ile iyice ovulması ve tam olarak kuruması beklenmelidir
ÖNEMLİ NOKTALAR
El hijyeni amacı ile kullanılacak ürünlerin seçiminde ciltte irritasyon etkisi en az olan ürünlerin seçimine dikkat edilmelidir
Alkol bazlı el antiseptikleri, yumuşatıcı maddeler içermelidir
Tırnaklar, tırnak yatağını geçmeyecek uzunlukta olmalıdır (0.5 cm)
Hastane ortamında suni tırnak, oje kullanılmamalıdır
Eldiven kullanımı el hijyeninin yerini alamaz. Eldiven kullanımı sonrası da el hijyeni sağlanmalıdır.
ELDİVEN KULLANIMI GEREKLİ OLMAYAN DURUMLAR
Hastanın Vücut Sıvı ve Sekresyonları İle Temas Olasılığının Olmadığı Direk Hasta Teması Gerektiren İşlemler
Tansiyon ölçümü
Vücut ısısı ve nabız ölçümü
Subkutan ve intramüsküler enjeksiyon
Hastanın giydirilmesi, banyo yaptırılması
Hasta transportu
Sekresyonsuz göz ve kulak muayenesi
Kan sızıntısının olmadığı damar yolu kontrolü
Hastanın vücut sıvı ve sekresyonları ile temas olasılığının olmadığı indirek hasta teması gerektiren işlemler
Telefon kullanımı
Hasta kartı, dosyası, günlük gözleminin doldurulması
Hastaya oral tedavi verilmesi
Hastaya yemeğinin verilmesi ve sonra toplanması
Hasta yatağının çarşafının çıkarılması ve yeniden takılması
Non-invaziv mekanik ventilasyon aletlerinin, oksijen kanülünün takılması
Hasta mobilyalarının yerlerinin değiştirilmesi
TEMİZ, STERİL OLMAYAN TEK KULLANIMLIK ELDİVEN KULLANIMI GEREKTİREN İŞLEMLER
Hastanın kan, vücut sıvı ve sekresyonları, çıkartıları ile ve vücut sıvıları ile gözle görülebilir düzeyde kirlenmiş eşyasına temas gerektiren işlemlerde
Hastanın Kan, Vücut Sıvı Ve Sekresyonları, Çıkartıları İle Ve Vücut Sıvıları İle Gözle Görülebilir Düzeyde Kirlenmiş Eşyalarla Direk Temas Gerektiren İşlemlerde
Kanla temas
Bütünlüğü bozulmuş cilt ve müköz membranla temas
Yüksek düzeyde enfeksiyöz ve tehlikeli organizmanın potansiyel varlığı
Epidemik veya acil durumlar o İntravenöz damar yolu takılması ve çıkartılması
Kan alınması o Venöz hattın sonlandırılması işlemi
Pelvik ve vajinal muayene
Endotrakeal tüplerin açık aspirasyon işlemi
Hastanın Kan, Vücut Sıvı ve Sekresyonları, Çıkartıları ile ve Vücut Sıvıları ile Gözle Görülebilir Düzeyde Kirlenmiş Eşyalarla İndirek Temas Gerektiren İşlemlerde
Kusmuk içeren kabın boşaltılması
Aletlerin tutulması, temizlenmesi
Atıkların ellenmesi
Vücut sıvı döküntülerinin temizlenmesi
STERİL ELDİVEN KULLANIMI GEREKTİREN İŞLEMLER
Herhangi bir cerrahi işlem
Vajinal doğum
İnvaziv radyolojik işlemler
Santral damar yolu açılması, kateter yerleştirilmesi işlemi
Total parenteral nütrisyon hazırlanması
Kemoterapötik ajanların hazırlanması
24 Eylül 2024